Menu
De voorbije jaren groeide binnen het Antwerpse stadsbestuur het idee om het uitgeleefde droogdokkeneiland (van meer dan 15 ha) om te bouwen tot een maritiem belevingscentrum. Het geheel wordt ingebed in een grote parkomgeving, waar het heerlijk toeven zal zijn.
De bestaande gebouwencluster “Algemene Werkhuizen Noord” ofwel AWN op deze site leent zich perfect tot het ontwikkelen van een actief belevingscentrum waar het maritieme verhaal van België, en in het bijzonder van de stad Antwerpen, kan gebracht worden.
De taak van het belichten van het hedendaagse reilen en zeilen van de haven en scheepvaart ligt in handen van het Havenbelevingscentrum. Dit wordt overgebracht van Lillo naar de te renoveren gebouwen van deze Algemene Werkplaatsen.
Jammer genoeg besloot “de stad” in 2019 om het idee op de site een volwaardig Maritiem Museum te bouwen, te laten varen als financieel onhaalbaar. Maar dat betekent gelukkig niet dat het museale karakter zal verloren gaat. Zo zullen de meeste schepen, havenwerktuigen, kranen, enz. die vroeger aan de kades aan Het Steen lagen, een plekje krijgen op de nieuwe site.
Pomphuis van droogdokken 1-6 aan het Kattendijkdok. © MAS
De Droogdokkensite ligt op een strategische plaats tussen MAS en Havenhuis met onderweg diverse erfgoed/ museale haltes, samen een maritiem lint van 5 km.
Uit het dossier Toekomstvisie voor de Droogdokkensite van
Watererfgoed Vlaanderen – Antwerpen © 2020 Els Van Hoof
Eerst werd gedacht aan het herstel en revalorisatie van de buitenschil van het Pomphuis, namelijk het dak, gevels en glazen wanden. De restauratie van het interieur van het Pomphuis kon zich dan beperken tot het meest essentiële om de erfgoedwaarden te optimaliseren.
Maar in 2022 werd, om budgettaire redenen, de verdere ontwikkeling van de doogdokkensite voorlopig ‘on hold’ gezet.
Vooreerst is er de onduidelijke economische situatie maar specifiek voor het pomphuis zijn er heel wat technische problemen bijgekomen.
We houden u verder op de hoogte van de evolutie.
Gemeenschappelijk rapport van MAS en VNSM over de
Dit eindverslag werd overhandigd aan de Stad Antwerpen.
april 2021
De Stad Antwerpen treedt op als bouwheer en zal zich ontfermen over het aanvragen van subsidies.
De Stad zal zich eveneens bekommeren met het indienen van een dossier bij Erfgoed Vlaanderen.
Het dossier staat sterker met een actieve inbreng VNSM en MAS. Zo denken Mas en VNSM na over de toekomstge werking en over welke bijkomende activiteiten in deze ruimte kunnen ontwikkeld worden.
“Een degelijke onderbouw van het in te dienen dossier verhoogt aanzienlijk onze slaagkansen voor het aantrekken van sponsors, donateurs en mecenen.”
De droom leeft bij alle partijen om van het pomphuis een “maritieme Roma” te maken: het pomphuis als multi-functionele ruimte en zeker niet gelimiteerd tot een zuivere “museale” functie.
Het moet uitgroeien tot een ontmoetingsplaats die ruimte geeft aan maritieme en havengebonden initiatieven en dito evenementen. In samenspraak met VNSM kunnen ook andere maritieme verenigingen hieraan deelnemen.
Op 11 juni 2021 werd door het Antwerps stadsbestuur de timing en de projectdefinitie goedgekeurd voor de ontwikkeling van de droogdokkensite.
In deze collegebeslissing wordt ook vermeld dat de VNSM het pomphuis ter beschikking krijgt met “de ambitie om de restauratie van het Pomphuis 1 te ondersteunen. Het pomphuis zal ingezet kan worden binnen de context van de Droogdokkensite als een industrieel erfgoedobject, gericht op ontmoeting en beleving van maritiem erfgoed, havenerfgoed en de havengemeenschap”.
Er is een ontwerpteam gekozen voor de herontwikkeling van de Droogdokkensite aan het Kattendijkdok, dichtbij de Scheldekaaien in Antwerpen. Het gaat om een multidisciplinair team onder leiding van het Rotterdams architectenbureau Atelier Kempe Thill. Origin Architecture & Engineering neemt de restauratiewerken van het industrieel erfgoed op zich, LAND staat in voor het landschapsontwerp, Bollinger+Grohmann Ingenieure staat in voor de stabiliteit en Studie 10 zorgt voor de technieken. Samen maken ze van de Droogdokkensite een maritieme belevingssite. Als alles vlot verloopt, is er dit voorjaar een masterplan klaar en kunnen de werken eind 2023 starten.
In de marge is het interessant om te vermelden dat door de provincie Antwerpen eveneens een ontwerpteam wordt aangesteld, voor de bouw van een havenbelevingscentrum. Dit komt vrijwel zeker naast het pomphuis.
Bij het ombouwen van het pomphuis tot een ruimte die geschikt is voor het houden van tentoonstellingen en het houden van evenementen kunnen we een reeks faseringen onderscheiden.
Zoals aanbevolen in de erfgoedstudie omvat de totale renovatie niet enkel het gebouw zelf, maar ook de water- en vochtproblemen moeten opgelost worden door het saneren van de ondergrond. Dit houdt eveneens in het eventueel vrijmaken van het pomphuis door het afbreken van aanpalende gebouwen.
Verder moet het gebouw functioneel worden gemaakt zoals verwarming, vochtregulering van de lucht, toegangen, sanitaire voorzieningen enz.
Deze taken liggen niet bij VNSM omdat deze duidelijk boven de financiële middelen van onze vereniging liggen.
Waar VNSM wel kan aan meewerken zijn specifieke werken in het gebouw zelf, bv. het roestvrij maken van de hijskraan en de reling en andere kleine(re) inrichtingskosten.
Het samenbrengen van werkingskosten, nodig voor de organisatie van tentoonstellingen, lezingen, colloquia, enz., zal een gedeelde verantwoordelijkheid worden van Mas en VNSM. (Enkele voorbeelden: tentoonstellingskasten, stoelen, spreekgestoelte, enz.)
Het Mas zal zich focussen op de tentoonstellingen zelf, maar VNSM biedt graag haar medewerking aan bij de organisatie. Buiten deze reguliere tentoonstellingen van het Mas kan VNSM kleine thematische pop-up tentoonstellingen houden.
Verder moet gekeken worden in hoeverre het pomphuis kan ingericht worden als polyvalente ruimte (zie verder).
Gezien er momenteel geen verwarming in het Pomphuis voorzien wordt, zijn vele van de onder genoemde activiteiten seizoensgebonden. Wanneer we spreken over zomerseizoen, denken we aan de periode van 1 april tot einde oktober.
Lezingen, recepties en vergaderingen
Hieronder wordt verstaan ledenvergaderingen, voordrachten, filmvoorstellingen, presentatie van publicaties, muziekvoorstellingen, recepties, kwissen enz.
Zowel het MAS als het VNSM hebben behoefte aan een ruimte waar deze activiteiten kunnen plaatsvinden. Maar het Pomphuis kan ook opengesteld worden voor andere verenigingen met een maritiem hart (leden van Watererfgoed Vlaanderen).
Kleinschalige tentoonstellingen door VNSM
Aan de hand van stukken uit eigen collectie (of ons ter beschikking gesteld) en rekening houdend met klimatologische omstandigheden en beveiligingsnormen.
Sponsordiners
De Labofunctie
Creatieve ateliers zowel voor jong en oud
Industrieel erfgoed
Openstellen van het Pomphuis als industrieel gebouw als dusdanig.
Participaties
Deelnemen aan evenementen die door anderen georganiseerd worden. Bv. Zomer van Antwerpen, Water-Ant enz.
© 2020 Els Van Hoof
